در دل آسیای میانه، کشوری وجود دارد که نه به دریا راه دارد، نه اقلیم مناسبی برای کشاورزی؛ اما همچنان سرپاست: مغولستان (Mongolia). کشوری محصور میان دو غول منطقه‌ای— روسیه (Russia)و چین (China)—که اقتصادش را باید میان معادن، دام، فناوری و امید به آینده تقسیم کرد.
اگر فکر می‌کنید کشوری با جمعیت فقط ۳.۴ میلیون نفر و زمستان‌هایی که دما به منفی ۳۰ درجه می‌رسد، نمی‌تواند اقتصاد پایداری داشته باشد، بهتر است کمی‌دقیق‌تر نگاه کنیم.
اقتصاد بر دوش معادن
بیش از ۹۰٪ صادرات مغولستان از محصولات معدنی تأمین می‌شود؛ مس، زغال‌سنگ، طلا، آهن و حتی خاک نادر. اما این وابستگی به چین باعث شده تا هر بار که مرزها بسته می‌شود، اقتصاد مغولستان بلرزد. معاون نخست‌وزیر این کشور در اجلاس داووس صادقانه گفت:
«فعلاً تنها راه درآمدزایی ما، صادرات مواد خام از طریق چین است.»
نقش پنهان دام و پشم کشمیر
مغولستان دومین صادرکننده بزرگ پشم کشمیر دنیاست، اما دامداری سنتی و رشد بی‌رویه دام، مراتع کشور را در معرض تخریب جدی قرار داده. درآمد اندک از این بخش، بهای گزافی از طبیعت می‌طلبد.
نگاهی به آینده؛ امید به تنوع اقتصادی
دولت مغولستان تلاش دارد از اقتصاد سنتی فاصله بگیرد. توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر، فناوری اطلاعات، بانکداری دیجیتال و حتی «اقتصاد مراقبتی» (Care Economy) بخشی از مسیرهای جدید درآمدزایی هستند. اما آیا این تلاش‌ها کافی‌ست؟ و آیا مغولستان می‌تواند تعادل خود را میان شرق و غرب حفظ کند؟
همه این پرسش‌ها وقتی جالب‌تر می‌شوند که بدانید در سال ۲۰۲۴ مغولستان روابطش را با غرب به‌طور چشم‌گیری گسترش داد؛ از سفر تاریخی رئیس‌جمهور فرانسه (France) گرفته تا امضای توافق‌های راهبردی با آلمان (Germany) و بریتانیا (UK).
اما…
🔻 مغولستان هنوز به روسیه و چین وابسته است.
🔻 تنوع‌بخشی به اقتصاد زمان‌بر و پرهزینه است.
🔻 اقلیم خشن و ضعف زیرساخت‌ها چالش‌های بزرگی هستند.
📌 اگر دوست دارید بدانید درآمد کشور مغولستان دقیقاً از چهبخش‌هایی تأمین می‌شود و چه چشم‌اندازی پیش رو دارد، ادامه این مقاله تحلیلی را در منبع اصلی مطالعه کنید: